Alyaska – Amerika Birləşmiş Ştatlarında ştatıdır. Mərkəzi Kuno şəhəridir. Kanada ilə həmsərhəddir.Alyaskada yaşayan yerlilərin 15-40 min il bundan əvvəl Berinq körfəzini keçərək Amerika qitəsinə yerləşən ilk mühacirlərin nəslindən olduqları ehtimal edilir.Eskimoslar və aleutlar isə, bir ehtimalla, Alyaskaya 3-8 min il əvvəl gələn, daha məskun Şimal Qütbü xalqlarının törəmələridir.
Alaskadakı ilk Avropalılar, Kodiak Adasında olan Three Saints (Üç Əzizlər) Qoyuna 1784də yerləşən Rus kürk tacirləri idi. Bölgə, 1799dan 1867ə qədər bir rus-Amerikan şirkəti tərəfindən idarə olundu. ABŞ xarici işlər naziri William H. Seward, bölgənin ABŞ-a satılmasını təsdiqləyən sənədi 1867-ci ildə imzaladı. Rusiya çarı İmperator II Aleksandr Alyaskanı lazımsız hesab edərək, cəmi 7,2 milyon dollar müqabilində ABŞ-a satmışdır. Əhəmiyyətli qızıl qaynaqlarının kəşfi 1880lərdə və 1890larda çox sayda Amerikalının Alaskaya yerləşməsinə səbəb oldu və ABŞ Konqresi 1912də Alaska Torpaqlarını qurdu. II. Dünya Döyüşü əsnasında Yaponların bölgədəki fəaliyyəti Alaskada müdafiə etmə təsisləri qurulmasını zəruri etdi. Alaska 3 Yanvar 1959da 49. əyalət olaraq ABŞa qatıldı. 1968də Şimal Qütbü sahil düzənliyində neft və təbii qaz yataqları tapılmasıyla daha da inkişaf etdi.
Alaska dörd coğrafi bölgəyə ayrıla bilər:
Cənubda Böyük Okean dağ sistemi bölgəsi,
Ortadakı düzənliklər və yaylalar bölgəsi,
Şimalda Brooks dağları bölgəsi (Qayalıq dağların şimal davamı),
Şimal ucda sahil düzənliyi
İqlimi-Alyaska qeyri-adi gözəlliklərə malikdir: qarlı dağlar, buzlaqlar, meşə cığırları (cənubda),
vulkanlar, ucsuz-bucaqsız tundra (şimalda) hər bir turisti heyrətləndirir və vəhşi təbiətin çağırışını hiss etdirir. Alyaska təbiət ziddiyyətlərinin məskənidir, belə ki, burada gah şiddətli külək əsir, gah günəş çıxır, gah yağış yağır, gah qar, gah istidir, gah soyuq. Müasir Alyaska özündə köhnə və yeniliyi harmoniyalı şəkildə birləşdirir. Burada hələ də trapperlər — it qoşqusunda səyahət edərək Qaradamı ovçuları, həm də müasir kommunikasiya vasitələri sənayesi ilə bağlı çağdaş şəhərlər var. Alyaskaya səyahət zamanı ştatın ən böyük şəhəri olan Ankaricə mütləq baş çəkəcəksiniz.
Климатограмма города Фэрбенкс, Аляска.
1915-ci ildə Kuka körfəzində salınan müasir şəhər hər tərəfdən qoruq və təbii parklarla əhatə olunub. Burada siz nəinki təbiət gözəlliklərinə tamaşa edəcək, həmçinin ov və balıqçılıq edə bilərsiniz.Alyaskanın iqlimi çox sətrdir, çünki ərazisinin 30%-i qütb dairəsinin arxasında yerləşir. Şimal və mərkəz rayonlarında hava – 45-50 dərəcəyədək enir. Yayda isə yağıntıların az olduğu zamanlar hava +16-20 dərəcə olur. Cənub rayonlarında isə orta temperatur yayda +18 dərəcə (bəzən +30 dərəcə də olur), qışda isə -6, + 4 dərəcə olur. Alyaskanı səyahət etməyin ən yaxşı mövsümü yaydır. Amma bu vaxtlarda da soyuq Arktika küləkləri və yağışlar az olmur. Ştatda məskunlaşma az olmasına baxmayaraq, buraya 1970-ci ildə neft sənayesi və nəqliyyatda boş iş yerlərini doldurmaq üçün çoxlu yeni sakin gəldi. Əhalinin 75 %-i ABŞ əhli olan ağdərililərdir. Ştatda təqribən 88 min yerli sakin – hindular, eskimoslar, aleutlar, həmçinin rus nəslindən olan dindar əhali yaşayır. Son 20 ildə əhali ənənəvi olaraq respublikaçıların lehinə səs verir.
Məşələr və heyvanlar-Alaskanın aşağı yuxarı yarısı kiçik bitkilərdən (tikanlar, quru yosunları, çiçəkli bitkilər və çəmənlər) və yüksək kollardan ibarət olan tundra bitki örtüsüylə qablıdır.
Tundra Qərb Alaska ilə Alaskanın qütb bölgəsi seqmentini tamamilə örtər. Əyalətin aşağı yuxarı üçdə biri meşələrlə qablıdır. Cənub, şərq və orta – cənub seqmentlərdə daha çox qatran ağacı və ladin qarışığı böyük meşələr, orta seqmentlərdə ladinler, qayın, akçakavak, və karaçamlardan ibarət olan geniş meşələr ağırlıq təşkil edər. Alaskada bir çox çöl heyvanı yaşar. Bunlar arasında, müxtəlif ayı növləri xüsusiyyətlədə kahverengi Alaska ayısı ya da kodiak ayısı, şimal maralı, ayıbalığı, müşk malı, dağkeçisi vs. sayıla bilər. Çox sayda çay alabalığı, sombalığı vs. balıqlar baxımından zəngin olduğu kimi, sahillərdə qalxan, bənövşəyisinə, siyənək, krevet, midye və king crab-xərcəngləri taplmışdır.
Alyaskaya dəmiryolu, hava, çay və dəniz yoluyla getmək mümkündür. Turist turları çərçivəsində siz Şimali Amerikanın ən böyük dağının yerləşdiyi Denali Milli parkına, buzluq dərə və fiordları (qayalı sahilləri olan körfəz) olan Buzluq buxtasına, Alyaskanın ən böyük milli parkı sayılan Eliasa, vəhşi heyvanlara tamaşa etmək üçün Kenay fiorduna, dəniz macəralarının mərkəzi olan Ankaricə, paxtaxt Cunoya baş çəkəcəksiniz. Alyaskanı görməyin ən yaxşı üsulu kruiz – gəmi səyahətidir. Həmçinin kruizlər özündə alpinizm, dağ velosipedi, trekkinq, raftinq, banc-campinq kimi tədbirlər üçün daxili marşrutları da birləşdirir. Alyaskada turizm sənayesinin inkişafı burada gözəl otellərin inşasına və yüksək səviyyədə qidalandırmaya səbəb oldu. Gəzmək üçün nəqliyyatı istəyinizə görə seçirsiniz. Amma ən yaxşı kruiz odur ki, siz Alyaskanın vəhşi təbiətinin bütün gözəlliklərini: qartalları, ayıları, balinaları görə bilərsiniz.(wikipedia.org)
Alaskadakı ilk Avropalılar, Kodiak Adasında olan Three Saints (Üç Əzizlər) Qoyuna 1784də yerləşən Rus kürk tacirləri idi. Bölgə, 1799dan 1867ə qədər bir rus-Amerikan şirkəti tərəfindən idarə olundu. ABŞ xarici işlər naziri William H. Seward, bölgənin ABŞ-a satılmasını təsdiqləyən sənədi 1867-ci ildə imzaladı. Rusiya çarı İmperator II Aleksandr Alyaskanı lazımsız hesab edərək, cəmi 7,2 milyon dollar müqabilində ABŞ-a satmışdır. Əhəmiyyətli qızıl qaynaqlarının kəşfi 1880lərdə və 1890larda çox sayda Amerikalının Alaskaya yerləşməsinə səbəb oldu və ABŞ Konqresi 1912də Alaska Torpaqlarını qurdu. II. Dünya Döyüşü əsnasında Yaponların bölgədəki fəaliyyəti Alaskada müdafiə etmə təsisləri qurulmasını zəruri etdi. Alaska 3 Yanvar 1959da 49. əyalət olaraq ABŞa qatıldı. 1968də Şimal Qütbü sahil düzənliyində neft və təbii qaz yataqları tapılmasıyla daha da inkişaf etdi.
Alaska dörd coğrafi bölgəyə ayrıla bilər:
Cənubda Böyük Okean dağ sistemi bölgəsi,
Ortadakı düzənliklər və yaylalar bölgəsi,
Şimalda Brooks dağları bölgəsi (Qayalıq dağların şimal davamı),
Şimal ucda sahil düzənliyi
İqlimi-Alyaska qeyri-adi gözəlliklərə malikdir: qarlı dağlar, buzlaqlar, meşə cığırları (cənubda),
vulkanlar, ucsuz-bucaqsız tundra (şimalda) hər bir turisti heyrətləndirir və vəhşi təbiətin çağırışını hiss etdirir. Alyaska təbiət ziddiyyətlərinin məskənidir, belə ki, burada gah şiddətli külək əsir, gah günəş çıxır, gah yağış yağır, gah qar, gah istidir, gah soyuq. Müasir Alyaska özündə köhnə və yeniliyi harmoniyalı şəkildə birləşdirir. Burada hələ də trapperlər — it qoşqusunda səyahət edərək Qaradamı ovçuları, həm də müasir kommunikasiya vasitələri sənayesi ilə bağlı çağdaş şəhərlər var. Alyaskaya səyahət zamanı ştatın ən böyük şəhəri olan Ankaricə mütləq baş çəkəcəksiniz.
Климатограмма города Фэрбенкс, Аляска.
1915-ci ildə Kuka körfəzində salınan müasir şəhər hər tərəfdən qoruq və təbii parklarla əhatə olunub. Burada siz nəinki təbiət gözəlliklərinə tamaşa edəcək, həmçinin ov və balıqçılıq edə bilərsiniz.Alyaskanın iqlimi çox sətrdir, çünki ərazisinin 30%-i qütb dairəsinin arxasında yerləşir. Şimal və mərkəz rayonlarında hava – 45-50 dərəcəyədək enir. Yayda isə yağıntıların az olduğu zamanlar hava +16-20 dərəcə olur. Cənub rayonlarında isə orta temperatur yayda +18 dərəcə (bəzən +30 dərəcə də olur), qışda isə -6, + 4 dərəcə olur. Alyaskanı səyahət etməyin ən yaxşı mövsümü yaydır. Amma bu vaxtlarda da soyuq Arktika küləkləri və yağışlar az olmur. Ştatda məskunlaşma az olmasına baxmayaraq, buraya 1970-ci ildə neft sənayesi və nəqliyyatda boş iş yerlərini doldurmaq üçün çoxlu yeni sakin gəldi. Əhalinin 75 %-i ABŞ əhli olan ağdərililərdir. Ştatda təqribən 88 min yerli sakin – hindular, eskimoslar, aleutlar, həmçinin rus nəslindən olan dindar əhali yaşayır. Son 20 ildə əhali ənənəvi olaraq respublikaçıların lehinə səs verir.
Məşələr və heyvanlar-Alaskanın aşağı yuxarı yarısı kiçik bitkilərdən (tikanlar, quru yosunları, çiçəkli bitkilər və çəmənlər) və yüksək kollardan ibarət olan tundra bitki örtüsüylə qablıdır.
Tundra Qərb Alaska ilə Alaskanın qütb bölgəsi seqmentini tamamilə örtər. Əyalətin aşağı yuxarı üçdə biri meşələrlə qablıdır. Cənub, şərq və orta – cənub seqmentlərdə daha çox qatran ağacı və ladin qarışığı böyük meşələr, orta seqmentlərdə ladinler, qayın, akçakavak, və karaçamlardan ibarət olan geniş meşələr ağırlıq təşkil edər. Alaskada bir çox çöl heyvanı yaşar. Bunlar arasında, müxtəlif ayı növləri xüsusiyyətlədə kahverengi Alaska ayısı ya da kodiak ayısı, şimal maralı, ayıbalığı, müşk malı, dağkeçisi vs. sayıla bilər. Çox sayda çay alabalığı, sombalığı vs. balıqlar baxımından zəngin olduğu kimi, sahillərdə qalxan, bənövşəyisinə, siyənək, krevet, midye və king crab-xərcəngləri taplmışdır.
Alyaskaya dəmiryolu, hava, çay və dəniz yoluyla getmək mümkündür. Turist turları çərçivəsində siz Şimali Amerikanın ən böyük dağının yerləşdiyi Denali Milli parkına, buzluq dərə və fiordları (qayalı sahilləri olan körfəz) olan Buzluq buxtasına, Alyaskanın ən böyük milli parkı sayılan Eliasa, vəhşi heyvanlara tamaşa etmək üçün Kenay fiorduna, dəniz macəralarının mərkəzi olan Ankaricə, paxtaxt Cunoya baş çəkəcəksiniz. Alyaskanı görməyin ən yaxşı üsulu kruiz – gəmi səyahətidir. Həmçinin kruizlər özündə alpinizm, dağ velosipedi, trekkinq, raftinq, banc-campinq kimi tədbirlər üçün daxili marşrutları da birləşdirir. Alyaskada turizm sənayesinin inkişafı burada gözəl otellərin inşasına və yüksək səviyyədə qidalandırmaya səbəb oldu. Gəzmək üçün nəqliyyatı istəyinizə görə seçirsiniz. Amma ən yaxşı kruiz odur ki, siz Alyaskanın vəhşi təbiətinin bütün gözəlliklərini: qartalları, ayıları, balinaları görə bilərsiniz.(wikipedia.org)
Yorum Gönder