Bir çoxlarımız biliri ki Qrinviç meridianı vəya Başlanğıc meridian Böyük Britaniyanın paytaxtı Londondakı Qrinviç qəsəbəsində yerləşən Qrinviç rəssədxanasından keçir. Bu meridian sıfırıncı meridianda adlanır.Amma niyə sıfırıncı meridianın Qrinviçdən keçdiyini fikirləşmisiniz ? Dünyada 100-cə böyük və qədim şəhərlər olmasına baxmayaraq başlanğıc meriddina kimi Qrinviç götürülüb. Coğrafiyanın beşiyinin yaxın şərq olduğu halda Qrinviçin seçilməsi sizcə düzgündür ?...
Başlanğıc meridianı seçilmədən əvvəl hər bir ölkənin xəritə prodüserləri başlanğıc uzunluğu olaraq öz milli rəsədxanasından keçən meridianı əsas götürürdülər. Məsələn Amerikanlar Vaşinqtonu, Fransızlar Parisi (Sen-Luis kilsəsi), Ərəblər Qüds şəhərini, İngilislər isə Qrinviçi başlanğıc meridian hesab edirdilər.
Ancaq coğrafi kəşflər və xəritəçəkmə məsələlərində İngilislər öndə olduqları üçün bir çox ölkənin dənizçiləri İngilis xəritələrindən istifadə edirdi.Elə buna görədə1884-ci ildə Beynəlxalq Meridian Konfransında alınan bir qərara əsasən başlanğıc meridian kimi Qrinviç götürülmüşdür və digər ölkələrlə də başlanğıc meridianı qəbul edilmişdir. Bu tarixdən sonra başlanğıc meridianı Qrinviç rəsədxanasının yerləşdiyi yer kimi qəbul edilmişdi. Rəsədxana 1948-58-ci illər arasında başqa bir yerə daşınsada əvvəl olduğu yer 0-cı meridian kimi qalmışdır.
Qrinviç başlanğıc meridianı seçilməsinin digər bir səbəbi də 0° meridianı ilə tam bir çevrə yaradan 180° meridianı dünyada tarix dəyişikliyinə yol açmasıdır. Qrinviç başlanğıc qəbul olunanda 180° meridianı Böyük Okeanın (Sakit Okeanın) tam ortasından keçdiyindən bir neçə kiçik ada ölkəsi xaricində tarix dəyişikliyinə yol açmaz.
Yorum Gönder