Üfüqi zonanlıq

Üfüqi zonanlıq – hündürlük və ya şaquli zonallığın əksinə, üfüqi istiqamət üzrə zonaların bir-birini əvəz etməsinə deyilir. Üfüqi zonanlıq dedikdə, adətən enlik üzrə olan zonalrı, yəni meridian istiqamətində enliklər dəyişdikcə zonaların da dəyişilməsi nəzərdə tutulur. Üfüqi zonanlığın əsas səbəbləri – Yerin forması və Günəşə nisbətən tutduğu mövqeydir.Günəşin şüa enerjisinin zonal bölgüsü nəticəsində yer üzərində temperatur, buxarlanma və buludluq, atmosfer təzyiqi , küləklər, okeanların üst qatında suyun şorluğu, iqlimlər, aşınma prosesləri, torpaq əmələgəlmə, bitkilər və heyvanlar aləmi, çay şəbəkəsi və.s zonallar üzrə yerləşmişdir.
Lakin bunların heç biri ideal enlik zonası təşkil etmir.İdeal zonallıq yer səthinin enliklər üzrə başdan-başa hamar düzənlik və su ilə qurunun hər meridian üzrə simmetrik paylanması şəraitində ola bilərdi.O zaman zonalar qərbdən şərqə doğru uzanardı və düzgün zolaqlar şimaldan-cənuba doğru bir-birini əvəz edərdi.Yer kürəsinin su və qurunun qeyri-bərabər bölgüsü, qurunun ovalıqlrdan, sıra dağlardan ibarət olması, materiklərin bəzilərinin sahil boyundan soyuq, bəzilərinin sahil boyundan isə isti dəniz dəniz cərəyanlarının keçməsi və üfüqi zonanlığın strukturunun onun ideal sxeminindən çox fərqlənməsinə səbəb olmuşdur.