Antarktidanın əsas hissəsi Antarktida platforması üzərindədir. Materik səthinin 1/3-i okean səviyyəsindən aşağıda yerləşir. Buzlaqların altında dağ silsilələri aşkar edilib. Uedella dənizindən Ross dənizliyinə dək Transantarktidadağları yerləşib.Antarkida yarımadası və materikin qərb kənarı ilə uzanan dağlar Cənubi Amerikadakı And dağlarının davamıdır. Burada Antarktidanın ən hündür zirvəsi Vinson (5140 m) və ən dərin cökəkliyi Meri-Berd (-2555 m) yerləşir. Antarktida qədim Qondvana materikinin bir hissəsidir. Burada fəaliyyətdə olan Erebus vulkanı, materikdə dağəmələgəlmə prosesinin getdiyini sübut edir.Antarktida da neft, qaz, kömür, dəmir filizi, almaz, uran, qızıl və s yataqlar var.Əgər buzlaqları nəzərə alsaq Materikin sahəsi 14 milyon(13975 min. км2 ) km2-dir.Antarktidanın sahilləri şelf buzlaqları ilə örtülür və buzlaqlar onun sahəsini formalaşdırır.(buzlaqların sahəsi1582 min. км2 ).Materikin kənarlarında Ross, Ronne,Fimbul, Larsen,Rizer-Larsen kimi şelf buzlaqları vardır.Antarktida tamamilə buz qatı örtmüşdür.Kənarlardan mərkəzə doğru buz qatının qalınlığı artır.Buzun orta qalınlığı 1720m, maksimum qalınlıq 4300 m-ə çatır.Yerdə olan şirin suyun 90% buradadır.Bu buzlaqların əriməsi dünya okean səviyyəsini 60 m qaldıra bilər.Materikdə iki buzlaşma mərkəzi var,biri materikin şərqində digəri qərbi Antarktidadır.Bəzən buzlaqlar qoparaq okeana düşür və aysberqləri əmələ gəririr.
Materik heç bir dövlətin deyil və əraziiddiası irəli sürülə bilməz. Buna baxmayaraq Norveç, Böyük Britaniya, Avstraliya, Yeni Zelandiya, Çili və Argentina materikin ayrı-ayrı hissələrinə torpaq iddiası irəli sürüblər.Antarktidanin 145 000 kvadrat kilometri ərazisi Azərbaycana aidir
Yorum Gönder