Günəş saatından, molekulyar saata qədər

Ürək döyüntüsü, günəşin çıxması və batması, fəsillərin yerdəyişməsi… Bunların arasında bir ortaq cəhət var. Bu davamlı olaraq baş verən proseslərdir.saat
Günlərin və gecənin yerdəyişməsini, Günəşlə Ayın hərəkətini müşahidə edərək insanlar ili – aylara, ayı – günlərə, günü isə daha kiçik zaman kəsiyi olan saatlara bölməyə başladılar.

Zaman yetişdi və vaxtı hesablamaq lazın gəldi. Bunun üçün əvvəlcə günəş saatı icad olundu. Bu çox sadə qurğu idi. Hamar sahənin mərkəzində düz bir çubuq basdırırdılar. Günəşli havada bu çubuq indiki saatların sferblatını əvəz edən həmin sahəyə kölgə salırdı. Vaxt keçdikcə kölgənin vəziyyəti dəyişir və insanlar buna əsasən zamanı təyin edirdilər. Lakin buludlu havada və gecələr bu saat işə yaramırdı.

Bizim eramızdan 2 min əvvəl Qədim Misirdə, Çində, Hindistanda və Yunanıstanda su saatları meydana gəldi. Bir qabdan digərinə axan suyun səviyyəsi ilə zaman təyin olunurdu. Belə saatlar gecə də, gündüz də vaxtı göstərə bilirdilər – əgər qablara su tökmək yaddan çıxmırdısa. O dövrlərdə qum saatı da yarandı.

Amma bütün bu saatların istifadəsi rahat deyildi. Gah qablara su tökmək, ya da kolbaları çevirmək yaddan çıxırdı.

Mexaniki saatlar haqqında ilk məlumat 578-ci ilə aid olan Qədim Bizans yazılarında verilib. Bu saatların cəmi bir əqrəbi vardı və o, yalnız saatı göstərirdi. XVII əsrdən etibarən Avropada ilk cib saatları düzəldildi.

Hazırda Sferblatlı və əqrəbli saatlarla yanaşı elektron saatlar da geniş yayılıb. Bu saatlar vaxtı – saniyəni, dəqiqəni, saatı, günü, ayı və ili rəqəmlərlə göstərir.
Müasir elm və texnika mexaniki saatların təmin edə bilmədiyi daha yüksək dəqiqlik tələb edir. Bu məqsədlə kvars, daha sonra isə atom və molekulyar saatlar icad olunub. Sonuncular hazırda ən dəqiq saatlar hesab edilir.

Twitter-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)17Facebook-da paylaş (Yeni pəncərədə açılır)17Pinterest-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)LinkedIn-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)Google+ paylaşmaq üçün yıklayın (Yeni pəncərədə açılır)Reddit-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)Tumblr-da paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)Pocket-də paylaşmaq üçün tıklayın (Yeni pəncərədə açılır)