Avropanın gölləri

Qərbi Avropa göllərlə zəngindir. Lakin ərazidə göllər eyni dərəcədə paylanmamışdır. Göllərin ən çox yayıldığı sahə Fennoskandiya və Alp dağlarıdır. Başqa sahələrdə ara-sıra kiçik göllərə rast gəlinir.Qərbi Avropa göllərinin əksəriyyəti tektonik-buzlaq mənşəlidir. Bu genetik tipə aid edilən göllər Fennoskandiyada geniş yayılmış və tipik göllük landşaft əmələ gətirmişdir.Burada ən böyük göllərin (Vettern, Venern, İnari, Sayma və s.) çalaları tektonik qırılmalar nəticəsində yaranmış və buzlaqlar tərəfindən formalaşmışdır. Xırda və çox girintili-çıxıntılı sahillərə malik olan göllərin əksəriyyəti buzlaqların fəaliyyəti ilə yaranmış çalalarda yerləşir. Göllər həm buzlaq ekzarasiyası, həm də akkumulyasiyası (moren gölləri) sahəsində yayılmışdır.

Buzlaq və bənd gölləri Alplarda çoxdur. Yüksək dağlarda kar gölləri, dağətəyində isə böyük dərə-bənd gölləri yerləşir. Bu tip göllər Alp dağlarının şimal (Cenevrə, Sürix, Boden, Firvaldştet və s.) və cənub ətəklərində (Komo, Qarda, Laqo-Macore və s.) qruplaşmışdır.

Digər sahələrdə olan göllərdən Macarıstanda Balaton gölünü göstərmək olar. Cənubi Avropada əsasən karst və vulkan mənşəli göllər var. Karst gölləri Dinar dağlarında və başqa tipik karst rayonlarında yaranmış karst çökəklərində yerləşir. Burada ən böyük tektonik və karst-tektonik mənşəli göllər var (Skutar, Prespa, Oxrida və s.).

Sürix gölü

Vulkan mənşəli göllərin ən böyükləri Apennin yarımadasındadır (Trazimen, Bolsena, Braççano gölləri). Reyn Şistli dağlarında olan maarların da vulkan mənşəli olması güman edilir. Onlar dairəvi formalı partlayış kraterlərində yerləşirlər. Bundan əlavə kiçik vulkan göllərinə İslandiyada Mərkəzi Fransa massivində, Siciliya adasında Vezuvinin kraterində rast gəlmək mümkündür. Böyük çayların sahillərində axmaz göllər geniş yayılmışdır. Bunların ən böyükləri Aşağı Dunay ovalığında çayın sol sahilinə paralel zəncir kimi uzanan Baltalardır. Dəniz sahillərində laqun gölləri əmələ gəlmişdir. Bunlara Landlarda, Venetsiya yaxınlığında, Almaniya – Polşa ovalığının dəniz sahillərində və Qara dəniz sahillərində rast gəlmək mümkündür.

İtaliya və Şimali Alp göllərinin gözəl mənzərəsi dünyanın bütün ölkələrinin turistlərini cəlb edir. Macarıstanda Balaton gölü sahillərində böyük turizm mərkəzi və sağlamlıq ocaqları yaradılmışdır.