Quru suları, çaylar, göllər, su ambarları, yeraltı sular ,kanallar

Hər il okean və dənizlərdən buxarlanan təqribən 577 min km3 suyun 80% dən çoxu atmosfer yağıntıları şəklində yenidən okeana qayıdır. Suyun 18 – 20%-i külək və hava axınları şəklində quru üzərinə aparılır və orda yağıyı halına düşür. Quru üzərinə tökülən suyun 119 min km3-u yenidən çaylar, yeraltı sular, aysberqlər vasitəsilə okeana qayıdır. 9000 km3 su isə axarı olmayan çökəklərdə toplanır. Yeraltı suların çox hissəsi atmosferdən daxil olsada, onun müəyyən qisminin maqmadan ayrılması və dərinlikdəki çatlarda kondensasiyaya məruz qalması nəticəsində toplanır. Tədqiqatçılar yeraltı suların miqdarının, yerüstü suların miqdarından 40 dəfə çox olduğunu hesablamışdılar. Yeraltı sular qurunt və layarası növlərə ayrılır. qurunt suları səthdəki məsaməli süxur laylarından (qum, çınqıldan) keçərək müəyyən dərinlikdə su keçirməyən təbəqə üzərində su layı əmələ gətirir. Aşağı qatlarda 2 su keçirməyən lay arasında toplanan sular layarası sular adlanır. Yüksək təzyiqli layarası sulara artezyan suları deyilir. Qərbi Sibir, Mərkəzi Avstraliya, Şimali Amerika və Mərkəzi Asiyada böyük artezyan hövzəsi yerləşir. Daimi axarı olan, mənbəyindən mənsəbinədək uzanan dərə çay adlanır. Başladığı yer mənbə, töküldüyü yer mənsəb adlanır. Töküldüyü yerdə qollara ayrılırsa delta adlanır. Töküldüyü yerdə qıfvarı forma əmələ gətirirsə, estoari adlanır. Estuari okeana tökülən yüksək dağ çaylarında yaranır. Düzən çaylarında isə mənsəbdə, qabarma çəkinmə yarandıqda okean cərəyanları keçdikdə, esturari forması yaranır. Çayların dərəsində süxurların yayılma prosesi baş verir və bu proses erroziya adlanır. Dağ çaylarında dib erroziyası, düzən çaylarında yan erroziya yaranır. Mənsəbdə çay yatağının dərinləşdirə bilmədiyi üfüqi səth erroziya bazisi adlanır. Amazon, Parana, Konqo, Seneqal çaylarının erroziya bazisi dünya okeanıdır. Çünki bu çaylar bir başa okeana tökülür. Çay qolları ilə birlikdə su topladığı sahə çay hövzəsi adlanır. Əsas çay və onun qollarının uzunluqları cəminin onun su topladığı sahəsinə olan nisbəti, çay şəbəkəsinin sıxlığı adlanır. Çay şəbəkəsinin sıxlığı, ərazininin iqlimi və relyefindən, süxurların tərkibindən, həm də düşən yağıntıdan asılıdır. Çayın en kəsiyindən bir saniyə ərzində keçən suyun miqdarına çayın su sərfi deyilir. Çayların qidalanma mənbələri yağış, qar, buzlaq və yeraltı sular təşkil edir. Çayın düşməsi, mənbəyi ilə mənsəbi arasındakı hündürlük fərqindən asılıdır. Dağ çaylarında düşmə böyük, düzə çaylarında isə kiçik olur. Dağ çaylarında dərin dərələr, kanyon, astana, şəlalə əmələ gəlir. Dib erroziyası güclü olur. Düzən çaylarında yan erroziya güclü olur. Düzən çaylarında yan erroziya güclənir, əyriliklər adlanır və bu meandrlar adlanır. İlk dəfə bu ad Türkiyənin Menderes çayına aid edilmişdir. Qapalı təbii çuxur göl adlanır. Göl çuxurlarının əmələ gəlməsində endogen və ekzogen qüvvələr iştirak edir. Göllər yaranmasına görə 2 tipə bölünür.