Şimal buzlu okeanı

Şimal buzlu okeanı – ən soyuq, ən kiçik və ən dayaz okeandır. Okean Arktikanın mərkəzində 3 yarımkürədə yerləşir. 2 materiklə əhatə olunur. Avrasiya və Şimali Amerika. Okeanın tədqiq olunmasında Barensin, Çelyuskinin, Piri Rəisin və başqalarının xidməti olmuşdu. Şimal buzlu okeanda geoloji cəhətdən qədim hesab olunur. Onun ümumi sahəsinin 1/3-ni materik dayazlığı tutur. Mərkəzində Lomonosov, Mendeleyev dağ silsilələri yerləşir. Ən dərin yeri Qrellandiya dənizindədir (5527 m). Şimal buzlu okean Arktika ilə Subarktika iqlim qurşağında yerləşir. Soyuq hava kütlələri il boyu hakim olur. Buzun qalınlığı 3-5 metrə çatır. Okean suyunun böyük istilik tutumu, relyefin alçaq olması və Şimali Atlantika cərəyanının təsiri nəticəsində, Arktikanın iqlimi Antarktikanın iqliminə nisbətən mülayim olur. 

Üzvi aləm kasıbdır. Okean zəif mənimsənilmişdir. Gəmiçilik (naviqasiya) mövsümi xarakter daşıyır. Dənizləri – Norveç, Barens, Ağ, Kara, Şərqi Sibir, Laptevlər, Çukot, Bofort, Baffin. Körfəzləri – Hudzon, Ob, Yenisey, Xatanqa və s. Boğazları – Berinq, Danimarka, Devis, Hudzon və s. Adaları – Qrellandiya, Novaya Zemlya, Baffin torpağı, Şpispergen. Yarımadaları – Skandinaviya, Kola, Taymır, Yamal, Çukot və s.
Əgər buzlaqları nəzərə alsaq Materikin sahəsi 14 milyon(13975 min. км2 ) km2 .Antarktidanın sahilləri şelf buzlaqları ilə örtülür və buzlaqlar onun sahəsini formalaşdırır.(buzlaqların sahəsi1582 min. км2  ).Materikin kənarlarında Ross, Ronne,Fimbul, Larsen,Rizer-Larsen kimi şelf buzlaqları vardır.Antarktida tamamilə buz qatı örtmüşdür.Kənarlardan mərkəzə doğru buz qatının qalınlığı artır.Buzun orta qalınlığı 1720m, maksimum qalınlıq 4300 m-ə çatır.Yerdə olan şirin suyun 90% buradadır.Bu buzlaqların əriməsi dünya okean səviyyəsini 60 m qaldıra bilər.Materikdə iki buzlaşma mərkəzi var,biri materikin şərqində digəri qərbi Antarktidadır.Bəzən buzlaqlar qoparaq okeana düşür və aysberqləri əmələ gəririr.Materik heç bir dövlətin deyil və əraziiddiası irəli sürülə bilməz. Buna baxmayaraq Norveç, Böyük Britaniya, Avstraliya, Yeni Zelandiya, Çili və Argentina  materikin ayrı-ayrı hissələrinə torpaq iddiası irəli sürüblər.Antarktidanin 145 000 kvadrat kilometri ərazisi Azərbaycana aidir..