Qabarma və çəkilmə

Qabarma və çəkilmə - Ayın və Günəşin cazibəsi ilə okeanlarda suyun dövri surətdə qalxması və düşməsidir.Günəşin qbarma əmələgətirmə qüvvəsi ayınkından 2.17 dəfə azdır.Ay və Günəş gün ərzində iki dəfə qabarma və iki çəkilmə əmələ gətirir.Ayın yer ətrafında dövrü ( ay günü) 24 saat 50 dəqiqə çəkdiyindən Qabarma və çəkilmə arasındakı vaxt 6 saat 12ş5 dəqiqəyə bərabərdir.

Qabarmanın hündürlüyü müxtəlif yerlərdə eyni deyildir.Açıq okeanda 1.8 m-dən artıq olmadığı halda, sahillərdə orta hesabla 2 m-dir.Ensiz körfəzlərdə ( məs; Penjin qubasında ) 11 m-ə, Fundi buxtasında ( şimali Amerika ) isə 16 m-ə çatır.Çaylarda isə qabarma dalğası axar üzrə xeyli yuxarı gedir.
Məsələn , Amazon çayında 870 km, Müqəddəs Lavrentiya çayında 560 km-ə, Qanq çayında 250 km-ə, Temza çayının mənsəbində ( Londonun yaxınlığında ) qabarma zamanı suyun səviyyəsi 5 m-ə qalxır.

Qabarma və çəkilmə sahilboyu zonalarda gəmilərin hərəkətini çətinləşdirir. Buna görə də əvəlcədən uzun vaxt üçün xüsusi naviqasiya kitabçası nəşr olunur, orada suyun qalxması və düşməsi , qabarmanın hündürlüyü haqqında dəqiq məlumat verilir.