Filiz faydalı qazıntıları başlıca olaraq qədim qırışıqlıq sahələrində və Alp qırışıqlığı zonasının inturuziv kütlələri ilə əlaqədar olan rayonlarda yayılmışdır.Bunlara həmçinin qitənin qədim kristallik əsası çıxıntıları sahəsində də rast gəlinir. Qeyri-filiz faydalı qazıntılar platformaların çökmə süxur örtüyü, hertsin və Alp qırışıqlığının müxtəlif mənşəli çöküntü qatları ilə əlaqədardır.Böyük dəmir filizi yataqları Skandinaviya kristallik əsasına daxil olmuş inturuzivlər sahəsində (Kiruna, Yellivari və s.), hertsin qırışıqlığı zonasındakı sineklizlərin çöküntü süxurlarında (yura qum daşında çökmə dəmir filizi yataqları) vardır (Lotaringiya). Bundan əlavə dəmir filizi yataqları İngiltərədə, Armorikanda, Turinkiyada, Filizli dağlarda və Balkan yarımadasında yerləşir. Qərbi Avropada xromotin əsas yataqları Dinar dağlarında ultraəsası maqmatik süxurlarla əlaqədardır. Misin əsas yataqları İspaniya və Yuqoslaviyadadır. Fransanın cənubunda, Yuqoslaviyada (İstriya yarımadasında) və Macarıstanda çökmə boksit yataqları vardır. Polimetal filizlərdən mis, qurğuşun, civə yataqları Baltik qalxanında, hertsin qırışıqlığı zonasındakı tektonik qırılmalar sahəsində (Filizli dağlar, Mesetanın cənubu, Reyn qrabeni ətrafı, Turinkiya və balkan yarımadasında) yayılmış və hidrotermal postmaqmatik mənşəlidir. Qeyri-filiz faydalı qazıntılardan Qərbi Avropada ən geniş yayılan və böyük enerji əhəmiyyəti olan daş kömürdür. Daş kömürün ən böyük yataqları hertsin qırışıqlığı zonasının orta və üst karbon çöküntüləri ilə əlaqədardır (İngiltərə, Lotaringiya, Fransa – Belçika, Saar və Aşağı Reyn hövzəsi, şərqdə Sileziya və Saksoniya hövzələri). Neft Qərbi Avropanın Alp qırışıqlığı zonası dağətəyi və dağarası əyilmələrinin kaynozoy çöküntüləri ilə əlaqədardır (Rumıniya, Polşa, Yuqoslaviya, Macarıstan, Albaniya). Ümumiyyətlə, Qərbi Avropada neft ehtiyatları olduqca azdır. Almaniya – Polşa ovalığı perm çöküntülərində natrium və kalium duzlarının böyük ehtiyatları aşkar edilmişdir. Kükürdün ən böyük yatağı Siciliyadadır.
Avropa qitəsinin faydalı qazıntıları
Filiz faydalı qazıntıları başlıca olaraq qədim qırışıqlıq sahələrində və Alp qırışıqlığı zonasının inturuziv kütlələri ilə əlaqədar olan rayonlarda yayılmışdır.Bunlara həmçinin qitənin qədim kristallik əsası çıxıntıları sahəsində də rast gəlinir. Qeyri-filiz faydalı qazıntılar platformaların çökmə süxur örtüyü, hertsin və Alp qırışıqlığının müxtəlif mənşəli çöküntü qatları ilə əlaqədardır.Böyük dəmir filizi yataqları Skandinaviya kristallik əsasına daxil olmuş inturuzivlər sahəsində (Kiruna, Yellivari və s.), hertsin qırışıqlığı zonasındakı sineklizlərin çöküntü süxurlarında (yura qum daşında çökmə dəmir filizi yataqları) vardır (Lotaringiya). Bundan əlavə dəmir filizi yataqları İngiltərədə, Armorikanda, Turinkiyada, Filizli dağlarda və Balkan yarımadasında yerləşir. Qərbi Avropada xromotin əsas yataqları Dinar dağlarında ultraəsası maqmatik süxurlarla əlaqədardır. Misin əsas yataqları İspaniya və Yuqoslaviyadadır. Fransanın cənubunda, Yuqoslaviyada (İstriya yarımadasında) və Macarıstanda çökmə boksit yataqları vardır. Polimetal filizlərdən mis, qurğuşun, civə yataqları Baltik qalxanında, hertsin qırışıqlığı zonasındakı tektonik qırılmalar sahəsində (Filizli dağlar, Mesetanın cənubu, Reyn qrabeni ətrafı, Turinkiya və balkan yarımadasında) yayılmış və hidrotermal postmaqmatik mənşəlidir. Qeyri-filiz faydalı qazıntılardan Qərbi Avropada ən geniş yayılan və böyük enerji əhəmiyyəti olan daş kömürdür. Daş kömürün ən böyük yataqları hertsin qırışıqlığı zonasının orta və üst karbon çöküntüləri ilə əlaqədardır (İngiltərə, Lotaringiya, Fransa – Belçika, Saar və Aşağı Reyn hövzəsi, şərqdə Sileziya və Saksoniya hövzələri). Neft Qərbi Avropanın Alp qırışıqlığı zonası dağətəyi və dağarası əyilmələrinin kaynozoy çöküntüləri ilə əlaqədardır (Rumıniya, Polşa, Yuqoslaviya, Macarıstan, Albaniya). Ümumiyyətlə, Qərbi Avropada neft ehtiyatları olduqca azdır. Almaniya – Polşa ovalığı perm çöküntülərində natrium və kalium duzlarının böyük ehtiyatları aşkar edilmişdir. Kükürdün ən böyük yatağı Siciliyadadır.
Yorum Gönder