Hava troposferin aşağı qatlarının fizini vəziyyətidir. Temperatur, təzyiq, rütubət onun elementləri, küIək, yağıntı, bulud, ildırım və s. isə atmosfer hadisələridir. Hava daima dəyişir. Yer Kürəsinin müxtəlif ərazilərində çox sayda hava tipləri və hava rejimləri mövcuddur.
Havanın qabaqcadan xəbər verilməsi böyük iqtisadi əhəmiyyətə malindir. Meteoroloji xidmət idarələrində sinoptİK metodlarla havanın vəziyyətinin öyrənilməsi proqnoz xəritələrin tərtib olunmasına imnan verir (şəkİI 1).
Məlumdur Kİ, hər ayın temperaturu bir-birindən fərqli olsa da, müxtəlif illərdə eyni ayların orta temperaturu bir-birindən az fərqlənir. Belə çıxır ki, hər hansı məntəqədəKİ hava şəraiti ildən-ilə təxrarlanır və iqlimi yaradır.
Geoloji vaxt ərzində iqlimin dəyişməsi - istiləşməsi, yaxud soyuqlaşması baş verir.
Yerin Kürə formasında olmasından, onun fəzadaKi mövqeyindən asılı olaraq hər hansı ərazidə işıq və istilin şüalarının düşməsi il boyu dəyişir - fəsillər və eyni zamanda gecə və gündüzün uzunluğunun fərqi əmələ gəlir. (Sizcə, hansı şəraitdə-Yer Kürəsinin iqlimi hər yerdə eyni olardı?) Coğrafi enlindən asılı olaraq səth günəş radiasiyasını (işıq və istilİK şüalarının cəmini) müxtəlif miqdarda qəbul etdiyinə görə iqlim fərqləri yaranır. Lakin iqlimi atında baş verən hava hərəkətləri (dövranı) və səth örtüyünün xaranteridir.
İqlimə Yer səthinin relyefi (dağlarda iqlimin düzənlikİərə nisbətən fərqli olmasının səbəbini izah edin), okean cərəyanları, məntəqənin OKean və dənizlərə görə mövqeyi və s. təsir edir.
İqlimin əsas göstəriciləri havanın temperaturunun və yağıntıların miqdarının il ərzində dəyişməsi və rejimi, hauim küləkİər və s.-dir. Dünyanın bir çox öİKələrində iqlimşünas B.P.Alısovun təsnifatı əsas qəbul olunmuşdur. O, ərazinin temperatur şəraiti və hava Kütlələrinin xaraKterinə görə yer Kürəsində 13 iqlim qurşağı ayırmışdır. İqlim qurşaqları əsas və Keçid olmaqla 2 qrupa ayrılır. I. Əsas iqlim qurşaqarı II. Keçid iqlim qurşaqarı
Yorum Gönder