Biosferin ekologiyası

Biosferin ekologiyası - yarandığı gündən insan ilk növbədə ətrafındakı bitki və heyvanlar aləmindən istifadə etməyə çalışmışdır.
İnsan özü bəzən təbiətin güclü müqavimətinə rast gəlmişdir. Uzun müddət müalicəsi mümkün olmayan epidemiyalar - vəba, taun, cüzam və s. yoluxucu xəstəlİKİər kütləvi sürətdə yayılmış, on minlərlə insan ölümünə səbəb olmuşdur.
Uzun dövr ərzində bitkilərin kökündən və meyvəsindən, çöl heyvanlarından istifadə edən insanlar, özləri də bilmədən onların Yer kürəsində kökünün kəsilməsində yaxından iştirak etmişlər. Hazırkı dövrdə ən təhlükəli qlobal landşaft-ekoloji problem, bitkllərin, o cümlədən meşələrin qırılmasıdır. Meşələri əkin tarlalarına çevrilməklə, onları bir qayda olaraq səhraya çevirən insan, eyni zamanda torpaqların (eroziya prosesi), havanın (qaz tərkibinə) və suyun (yeraltı suların səviyyəsinə) ekologiyasına mənfi təsir göstərir.
Tədqiqatçıların fikrincə 200 il əvvəl qurunun 47%-i meşə ilə örtülü olmuşdur.
Meşənin sənaye əhəmiyyətinin artması onun məhv edilməsini» səbəb oldu. (Hazırda qurunun yalnız 30% - ə qədəri meşələrlə örtülüdür).
Oksigen fabriki adlanan tropik meşələr (xüsusilə Braziliya meşələri) daha təhlükəli vəziyyətdədir. Qırılan, yandırılan meşələrin yerində ağacların kökləri belə çıxarılaraq banan, yağ palması, qəhvə, heveya və s. plantasiyaları salınır.
Meşələrin məhv edilməsi İİk növbədə orada yaşayan quşların və digər canlıların oradan uzaqlaşmasına və yaxud kökünün kəsilməsinə səbəb olur. Canlılar üçün yaşayış mühitinin kiçilməsi (bu azalmaqda davam edir), onların ovlanması və ya qida mənbələrinin məhv edilməsi, kimyəvi-zəhərli maddələrin təbii mühitə yayılması yüzlərlə heyvan növünü məhv olma təhlükəsi qarşısında qoymuş və ya onlarda qeyri-adi mutasiyalara (yəni orqanizmdə gen dəyişməsinə) səbəb olmuşdur. Canlıların bəzilərinin azalması o həddə çatmışdır kİ, insanın köməyi olmadan onu bərpa etmək mümkün deyil. Bu sahədə ən uğurlu tədbir milli park, qoruq və yasaqlıqların təşkil edilməsidir.
Təbiətin bütün komponentlərini eyni vaxtda məhv edə bilən ən təhlükəli çirklənmə-radioaktiv çirklənmədir. Radioaktiv elementlər-uran, plutonium, germanium və s. istifadə olunan AES-lərdə baş verən kİçİk bir qəza min kilometrlərlə ərazidə ciddi problemlər yarada bilir.