Özbəkistan Respublikası

İCM-nin əlverişsiz cəhəti dünya okeanına çıxışın olmamasıdır. Mərkəzi Asiya ölkələri arasmda mərkəzi mövqe tutur. Ərazinin 4/5-də düzənliklər, cənub-şərqində dağlar (Nurutau, Zərəfşan, Hissar) və Fərqanə vadisi yerləşir. Faydalı qazıntılardan qaz (Qazlı, Mübarək, Şurtan, Üçkir, Urtabulaq), neft (Fərqanə, Sırxandərya), kömür (Anqren), əlvan metal (Almalıq), qızıl (Muruntau) və s. var.
İqlimi kontinental mülayim və subtropikdir. Yağıntılar az (50-300 mm), illik radiasiya 140-160 kkal/sm2-dir. Daxili sulan azdır. Düzənliklərdən tranzit çaylar axır. Dağların qar və buzlaqlarından qidalanan çaylar (Amu-Dərya, Sır-Dərya, Zərəfşan, Çirçik) yayda daşır. Çayların suvarmada və elektrik enerjisi istehsalında (Çirçik üzərində 18 SES var) rolu I böyükdür. Aral gölünün qurumaq təhlükəsi var.
Ölkə ərazisinin düzənlikləri əsasən səhradan (Qızılğum) ibarətdir. Dağətəyində quru çöllər, dağlarda dağ-çöl, meşə, kolluq landşaftı formalaşıb.
Əhalinin 70%-i özbəklər, qalanı rus, ukraynalı, qaraqalpaq, tatar, qazax, tacik və s.-dir. Əhalinin 59%-i kənddə yaşayır. Sıxlıq hər km2-də 50 nəfərə yaxındır. Dağətəyi, vadi və çay sahillərində sıxlıq yüksəkdir. İri şəhərləri Daşkənd, Səmərqənd, Əndican, Namanqan, Kokand, Xivə, Buxara və s.-dir. Respublika əmək ehtiyatları ilə yaxşı təmin olunmuşdur.
Dağ-mədən sənayesinin bəzi sahələri, kənd təsərrüfatı maşınqayırması, pambıqçılıq

sahələrinə görə Özbəkistan dünyamn ən qabaqcıl ölkələrindəndir. Özbəkistan sənayesinin əsasını energetika, maşınqayırma (pambıqyığan kombayn, aviasiya, elektrotexnika), əlvan metallurgiya, kimya, yeyinti, yüngül sənaye təşkil edir. Pambıq əkinləri suvarılan torpaqların (Qaraqalpaq, Səmərqənd, Fərqanə, Qaşqadərya) 2/3-ni tutur. İllik pambıq yığımı 5 mln tondur. Pambıq yağı (500 min ton) özbəklərin yeməyində mühüm yer tutur. Üzüm, çəltik, taxıl, subtropik bitki əkinləri də geniş yayılmışdır. Heyvandarlıqda qoyunçuluq, atçılıq, ipəkçilik, xəzdərili (aşağı Amudərya) heyvandarlıq fərqlənir. Bütün nəqliyyat növləri olsa da, aparıcı rol dəmir və avtomobil yollarına məxsusdur. Təbn və antropogen obyektlər turizmin inkişafına imkan yaradır.
Qaraqalpaq Muxtar Respublikası Özbəkistanın şimal-qərbində yerləşir. Amu-Dərya deltasından kənarda yerləşən ərazisi səhradır. Kənd təsərrüfatında aparıcı sahə pambıqçılıq, çəltik, heyvandarlıqda qaragül qoyunçuluq, atçılıq, maldarlıqdır. Əsas sənaye sahəsi pambıq emalı ilə bağlı sahədir. Qaraqalpağm paytaxtı Nukus şəhəridir.